whatsapp
Aydın Mutlu Dinçoğul
Köşe Yazarı
Aydın Mutlu Dinçoğul
-
 

Son bunalım dönemi ve21.yüzyılın gerçekleri

İkinci paylaşım savaşının ardından 1945’de başlayan ‘Üçüncü Bunalım Dönemi’, Dünya kapitalist sistemine yön veren ABD’nin 1971’de doların altınla değer eşitliğini kaldırmasıyla sona ermiş ve ABD eksenli kapitalist sistem, 1971’de ‘Dördüncü Bunalım Dönemine’ girmişti. Paranın/finans gücünün, sermayenin en keskin bir tarzda kutsandığı ve küresel kapitalizmin iki kutuplu dünyadaki soğuk savaşı sona erdirmeyi başardığı 1990 sonrasında başlayan tek kutuplu ‘Beşinci Bunalım Döneminde’, geçmişten gelen tüm kolektivist korporatizm tarzları hızla yıkılmaya başlanmıştı. Bu dönemde, dünya toplumlarının kapitalist sisteme direnen farklı direnç paydaşları, hegemonik zor ile değil de olabildiğince küresel kapitalist iktidarın içine alınarak özümsenmekteydi. Bu yeni katılımların sisteme dâhil edilmeleri için küresel ağdaki bazı rol ve işlevlerin yenilenmesi sağlanmıştı. Bu dönem Rusya, Çin, Vietnam vb. yeni kesimlerin küresel sisteme direncinin sökülüp eritildiği bir dönemdi. Bu sürece siyasette kooptasyon süreci denmekteydi. ‘Altıncı Bunalım Dönemi’ ise çok kutupluluğun yeniden açığa çıktığı 2011 Suriye küresel iç savaşı ile başlamış ve 2014’de Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı ve Ukrayna savaşıyla devam etmiştir. Bugün Rusya-Çin ekseninde oluşan BRICS ülkeleri, çok kutuplu küreselleşme talebiyle, ABD-israil-İngiltere eksenli kapitalist ittifakı zorlamaktadır. Bu dönemde kapitalist devletler, ekonomiye daha güçlü müdahale ederek “askeri keynesçilik” sürecini başlatmıştır. NATO ülkeleri yoğun olarak silahlanmaya karar vermiştir. Yoğun silahlanma durgunluğa girmiş ekonomileri büyük devlet yatırımlarıyla canlandırmayı hedeflemektedir. ABD ve AB, küresel aktör olan diğer kutuplarla işbirliği yapmak zorunda kalmaktadır. Dünya çip üretiminin üçte ikisini sağlayan Tayvan’a ABD dahil çok sayıda ülke bağımlı durumdadır. Tayvan aynı zamanda Çin dâhil çok sayıda ülkeye de sermaye ihraç etmektedir. ABD’nin dünya ekonomisindeki belirleyiciliği önceki dönemlere göre azalmıştır. ABD, kapitalist üretim için gerekli olan ender metalleri Çin’den almaktadır. Kongo’nun batısında ender metaller yönünden zengin olan bölge, Ruanda desteğindeki AB destekli saldırgan bir örgüt tarafından işgal edilmiştir. Bu bağlamda dünya yeniden paylaşılmaktadır. Yeniden paylaşım değişmiştir; ülkeler haritadaki gibi durmakta, politik olarak bağımsız gibi görünmekte ama ülkenin bazı bölümleri artık onlara ait bulunmamaktadır. Bugün iki Suriye vardır. İlki, bildiğimiz Suriye’dir, diğeri haritadaki Suriye’dir. İkincisi ise değişik bölümleri ABD, İsrail tarafından işgal edilmiş olan gerçek Suriye’dir. Aynı bağlamda iki Kongo’dan söz edilebilir. Birisi haritadaki Kongo, diğeri gerçek Kongo’dur. Ülkemizin ender metaller bakımından zengin olması ise küresel kapitalizmin ağzını sulandırmaktadır.
Ekleme Tarihi: 16 Ekim 2025 -Perşembe

Son bunalım dönemi ve21.yüzyılın gerçekleri

İkinci paylaşım savaşının ardından 1945’de başlayan ‘Üçüncü Bunalım Dönemi’, Dünya kapitalist sistemine yön veren ABD’nin 1971’de doların altınla değer eşitliğini kaldırmasıyla sona ermiş ve ABD eksenli kapitalist sistem, 1971’de ‘Dördüncü Bunalım Dönemine’ girmişti.

Paranın/finans gücünün, sermayenin en keskin bir tarzda kutsandığı ve küresel kapitalizmin iki kutuplu dünyadaki soğuk savaşı sona erdirmeyi başardığı 1990 sonrasında başlayan tek kutuplu ‘Beşinci Bunalım Döneminde’, geçmişten gelen tüm kolektivist korporatizm tarzları hızla yıkılmaya başlanmıştı.

Bu dönemde, dünya toplumlarının kapitalist sisteme direnen farklı direnç paydaşları, hegemonik zor ile değil de olabildiğince küresel kapitalist iktidarın içine alınarak özümsenmekteydi.

Bu yeni katılımların sisteme dâhil edilmeleri için küresel ağdaki bazı rol ve işlevlerin yenilenmesi sağlanmıştı.

Bu dönem Rusya, Çin, Vietnam vb. yeni kesimlerin küresel sisteme direncinin sökülüp eritildiği bir dönemdi. Bu sürece siyasette kooptasyon süreci denmekteydi.

‘Altıncı Bunalım Dönemi’ ise çok kutupluluğun yeniden açığa çıktığı 2011 Suriye küresel iç savaşı ile başlamış ve 2014’de Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı ve Ukrayna savaşıyla devam etmiştir.

Bugün Rusya-Çin ekseninde oluşan BRICS ülkeleri, çok kutuplu küreselleşme talebiyle, ABD-israil-İngiltere eksenli kapitalist ittifakı zorlamaktadır.

Bu dönemde kapitalist devletler, ekonomiye daha güçlü müdahale ederek “askeri keynesçilik” sürecini başlatmıştır. NATO ülkeleri yoğun olarak silahlanmaya karar vermiştir. Yoğun silahlanma durgunluğa girmiş ekonomileri büyük devlet yatırımlarıyla canlandırmayı hedeflemektedir.

ABD ve AB, küresel aktör olan diğer kutuplarla işbirliği yapmak zorunda kalmaktadır. Dünya çip üretiminin üçte ikisini sağlayan Tayvan’a ABD dahil çok sayıda ülke bağımlı durumdadır. Tayvan aynı zamanda Çin dâhil çok sayıda ülkeye de sermaye ihraç etmektedir.

ABD’nin dünya ekonomisindeki belirleyiciliği önceki dönemlere göre azalmıştır. ABD, kapitalist üretim için gerekli olan ender metalleri Çin’den almaktadır.

Kongo’nun batısında ender metaller yönünden zengin olan bölge, Ruanda desteğindeki AB destekli saldırgan bir örgüt tarafından işgal edilmiştir. Bu bağlamda dünya yeniden paylaşılmaktadır.

Yeniden paylaşım değişmiştir; ülkeler haritadaki gibi durmakta, politik olarak bağımsız gibi görünmekte ama ülkenin bazı bölümleri artık onlara ait bulunmamaktadır.

Bugün iki Suriye vardır. İlki, bildiğimiz Suriye’dir, diğeri haritadaki Suriye’dir. İkincisi ise değişik bölümleri ABD, İsrail tarafından işgal edilmiş olan gerçek Suriye’dir.

Aynı bağlamda iki Kongo’dan söz edilebilir. Birisi haritadaki Kongo, diğeri gerçek Kongo’dur.

Ülkemizin ender metaller bakımından zengin olması ise küresel kapitalizmin ağzını sulandırmaktadır.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve seydisehirgundem.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.