Çin'de elden ödeme unutuldu

Çin’de madeni paralar ve banknotlar günlük hayatta neredeyse kullanılmaz oldu. Market ve kafelerden toplu taşımaya kadar çoğu ödeme yalnızca ‘WeChat Pay’ ve ‘Alipay’ gibi mobil uygulamalar aracılığıyla yapılıyor.

Söz konusu iki platform, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin’de günlük yaşamın olmazsa olmazı haline geldi. Le Monde gazetesinin haberine göre bu iki platformun logoları hemen hemen her ödeme noktasında görülüyor. Ayrıca çoğu işletme geleneksel kasaları artık kullanmıyor. Ödemeler genellikle tüketicilerin telefonundaki karekod (QR kod) okutularak yapılıyor. Yalnızca çok eski satıcılar hala madeni paraları ve banknotları kullansa da, Çin toplumunda nakit ödeme neredeyse yok oldu. Bu değişim özellikle büyük marketlerde gözlemleniyor, hatta meyve-sebze bile mobil ödemeyle satın alınıyor. Çoğu taksi şoförü nakit ödeme kabul etmemeye başladı, küçük mahallelerdeki bakkallar artık para üstü veremez oldu. Tabii yaşlı insanlar bu hızlı değişime ayak uyduramıyor. Le Monde’a konuşan 81 yaşındaki Wei Yunliang, ”Her şey çok hızlı” diyor. ”Oğlum ve sekiz yaşındaki torunum telefonuma WeChat ve Alipay yükledi, yükledi de, anlamak çok zor.” Yunliang ne zaman taksi çağırmak istese ailesine ulaşması gerekiyor, çünkü sokaktan taksi çevirmek neredeyse imkansız hale geldi. Çin’de artık taksiler genellikle Uber benzeri ‘Didi’ adlı uygulamadan çağrılıyor. Öyle ki turistler şehir merkezine inebilmek için bu uygulamayı indirmek zorunda kalabiliyor. WeChat ve Alipay piyasada önde gelen iki marka. Fakat Çin Merkez Bankası, özel ödeme platformlarının yükselişine karşılık parasal kontrolü sağlamak için dijital para birimi ‘dijital yuan’ı geliştiriyor. Pilot programlar 2019’da birkaç şehirde başladı ve 2022’de bir akıllı telefon uygulaması piyasaya sürüldü. Gelgelelim özel ödeme platformlarının rahatlığı dijital yuanın yaygınlaşmasının önüne geçti. Fakat Çin Merkez Bankası, ABD dolarına bağımlılığı azaltmak amacıyla dijital yuanı küresel çapta yaygınlaştırmak istiyor. Çin bildiğimiz gibi değil her şey değişiyor: Çin bir ‘rollercoaster’daymış gibi hızla değişiyor, dönüşüyor ve küresel dengeleri sarsıyor. Tabii bu yalnızca Çin’i değil, herkesi ilgilendiriyor, ilgilendirecek.