Suğla Havzasında Tarihsel Bir Hazine; Höyükler

Bugünkü yazımız kasabamızda defineye merak saran hemşerilerimizin uğrak mekânları olan höyüklerle ilgili.

Mehmet Kiraz; Araştırmacı tarihçi yazar.. Höyük, çok eski bir yerleşme yerinin zamanla toprakla örtülüp tepe biçimine gelmiş halidir. Höyükler genelde üst üste gelmiş çok evreli yerleşim yeri birikimleridir. 1-40 metre yükseklikte ve 1000-1500 metre genişlikte olurlar. Uygarlıkların araştırılmasında önemli referanslardır. Höyükler, günümüze göre en yakını en üstte olmak üzere eskiye doğru uzanan bir katmanlaşma gösterirler. Orta Anadolu höyüklerinde neolitik, kalkolitik, ve tunç çağı yerleşmelerinin üzerinde, Frig, Hitit, Selçuklu ve Osmanlı yerleşimleri görülebilir. Hatta modern yerleşimlerin bir kısmı da höyükler üzerinde kuruludur. Anadolu’da yaklaşık 20.000 höyük bulunduğu tahmin edilmektedir. Konya bölgesinde ilk yerleşimi Neolitik Çağa (MÖ.8000-5500) kadar inmektedir. Bunu Kalkolitik Çağ (MÖ.5500-3500), İlk Tunç Çağı (MÖ.3500-2000) yerleşimleri izlemiştir. Konya’nın Çumra İlçesi’nin 10 km. doğusunda yer alan Çatalhöyük’te yapılan kazılarda 13 yapı katı ortaya çıkarılmıştır. Buradaki en erken yerleşim katı M.Ö. 5500 yıllarına tarihlendirilmektedir. Burada ilk ev mimarisi ve ilk kutsal yapılara ait özgün buluntularla karşılaşılmıştır. Mezopotamya dan başlayıp Makedonya ya kadar 20 bin höyük bulunmakta bunların tarihi değeri olan en önemlileri Suriye ve Konya bölgelerinde bulunmaktadır. Suğla göl havzasından Beyşehir’e kadar 21 tane höyük bulunmaktadır. Bu bölgede fazla olmasının nedenlerinden biride Toros Dağları’ndan Konya Ovası’na akan Çarşamba Çayı Çatalhöyük’ü iki kısıma ayırmaktadır. Konya Ovası yaklaşık M.Ö. 16000 yıllarına kadar bir çanak gölüydü. Bu bakımdan Çatalhöyük, eski göl alanındaki, hayvancılığa çok uygun otlaklar ile sulak ve verimli alüvyal tarım arazisinin birleştiği bir kesimdedir. Yörenin güneyinde ve batısında ormanlık bölgeler başlamaktaydı. Bu ormanlar, konut yapımına gerekli ahşabı sağlamaktaydı. Kasabamız ve yakın bölgemizde bulunan yalıhüyük,büyük höyük(kumaltı bölgesinde),küçük höyük, armutlu höyüğü, Bağra höyüğü, Gökhöyük neolitik dönemde çok canlı ve kalabalık yerleşkelerdir. Buralarda obsidyen taşları bulunmaktadır. obsidyen bir yanar dağ lavı olduğuna göre buradaki insanlar hasan dağı bölgesindeki yerleşimlerle ticari ilişkileri olduğu tahmin edilmektedir. Umarız devletimiz tarihi değerlere bütçe ayırır ya da bu konuda duyarlı arkeleoglar kasabamızda bulunan höyüklerde kazılar yapar Anadolu medeniyetine katkılar sunar.