Konya’da nalbantlık

Mezar taşlarında nalbantlar (rahmetle…)

Araştırmacı tarihçi yazar; Mehmet Kiraz.. Toplumların hafızası olan kültür mirası, aynı zamanda mesleğe özgü bilgiler de içerebilmektedir. Bu mirasın bir parçası da, içlerinde büyük bir tarihin tanıklığını saklayan mezar taşlarıdır. Sözlükte, “ziyaret edilen yer” anlamındaki mezar ifadesi yerine ayrıca “makber, kabir, medfen ve merkad” Kelimeleri de kullanılmaktadır. Mezar taşları, mezarın baş ve ayak tarafında bulunur ve “şahide” adı Verilmektedir. Çalışmanın materyalini, Konya Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yer alan mezarlıklardaki mezarların tanımlanması amaçlı proje kapsamında tespit edilen ve Osmanlıca metne sahip mezar Taşları (5097) oluşturdu. Bu mezar taşlarından nalbantlık mesleği ile ilişkili olduğu düşünülenler belirlenerek bu bilgilerin genel olarak tarih ve özelde veteriner hekimliği tarihi alanına kazandırılması Amaçlandı. Mezar taşlarında “nalbant…” (11), “nalbant… oğlu ….” (10), “nalbant… Eşi…” (7) “nalbant… Kızı …” (4) ve “nalbant… Annesi…” (1) ifadelerinin yer aldığı belirlendi. Bu mezar taşı sahiplerinin h.1250 (m. 1834-1835) ile h.1351 (m.1935-1936) yılları arasında vefat ettikleri belirlendi. Konya’da 1921’de kurulan Nalbantlık Okulu’ndan ilk Türk nalbantların 1922’de mezun edildiği bildirilmektedir. Bilimsel eğitim metoduyla olmasa da, bu dönemden önce Türk nalbantların yetiştiği söylenebilir. Sonuç olarak Anadolu’nun muhtelif yerlerindeki Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait mezar taşlarının, gerek içerdiği bilgiler, gerekse sahip oldukları motifler yönünden önemli bir sanat eseri Niteliği taşıdıkları; bulundukları kentin tarih dokusu için vazgeçilmez oldukları ve bu eserlerin tarih ve veteriner hekimliği tarihi çalışmalarına ipuçları sunabilecek bir kaynak olarak değerlendirilmesi gerektiği söylenebilir. Motorlu arabalar çıktıktan bu yana binek hayvanına, traktör çıktıktan bu yana da yük ve hizmet hayvanına gerek kalmamış­ tır. Nallanacak hayvan kalmayınca, nal­ bantlara da gerek kalmamıştır. Günümüzde Konya’da koşu atlarının dışında nallanacak hayvan kalmadığı için de Nalbantlık tarihe karışmıştır.