Bozkır Zeynel Abidin isyanları ve Karaviran

Saygıdeğer hemşerilerim. Karaviran ve Suğla havzası tarihi ile ilgili misyon yüklendiği olaylarla ilgili belgeleri elimden geldiğince arkadaşlar yardımıyla paylaşıyorum.

Araştırmacı tarihçi yazar, Mehmet Kiraz.. Bu belgede kuvva-i milliye(kurtuluş savaşının ilk dönemleri) ne ait bozkır isyanı döneminde kuvva-i milliye kuvvetleri tarafından ön karakol olarak kullanılan ve kuvva-i milliyeye destek veren kasabamızın belgelerde adı geçen kısımlarını siz hemşerilerimizle paylaşıyoruz. Kurtuluş savaşı sırasında Bozkırlı Zeynel Abidin tarafından iki defa çıkarılan ayaklanmadır. (27 Eylül - 4 Ekim 1919, 20 Ekim -4 Kasım 1919) Konya Valisi Cemal Bey ve İngilizlerin İstanbul'da bulunan papazı ile sıkı ilişkiler kurarak işe başlayan Bozkırlı Zeynel Abidin, bunlardan aldığı yardım ve direktiflerle Bozkır'a girmiş, karşı koyanları öldürerek jandarmaların ellerinde bulunan silah ve malzemeleri ele geçirmiştir. Bozkır isyanları; Milli Mücadele döneminin kargaşa ortamında başta Damat Ferit olmak üzere milli kuvvetleri yok etmeye azmetmiş Süleyman Şefik Paşa ve Cemal Paşanın önderliğinde, Hürriyet ve İtilaf Fırkasının propaganda ve organizasyonu ile gelişen ve büyüyen bir hareket olmuş, fakat kısa sürede söndürülmüştür. Bozkır isyanları mahiyet itibarı ile çok büyük bir ayaklanma sayılamaz ise de, Hem Kuva-yı Milliye düşmanlarının durumlarını göstermesi ve hem de Anadolu’da gelişen diğer isyanlara örnek teşkil etmesi açısından son derece kayda değer bir hadise olmuştur. İsyanı bastırmak amacı ile Eylülde Seydişehir’den gelen süvari bölüğü o gün akşama kadar çarpıştı ise de sayıları 3000 kişiyi bulan asilere karşı koyamadılar. Asilerin makineli tüfek takımını ve sekiz zabit ile on iki neferi ele geçirmesi ile süvari bölüğü geri çekilmek zorunda kaldı. Olayın büyüyerek şiddetli bir hal alması üzerine, kan dökmemek için Seydişehir’de bulunan süvari alayı müdahale İçin hazır halde tutulmakla birlikte, isyanın nasihat yolu ile çözümlenmesine karar verildi. Karaviran halkından birkaç toprak zengini ve 1. cihan harbinden kaçan bozkır nahiyesi Nakşi dergâhına bağlı bir kaç kişi hariç karaviran köyü topyekûn kuvva-i milliye güçlerini misafir etmiş Hanönü meydanında karakol kurulmuş ve askerlerin tüm barınak ve yemek ihtiyaçları köy halkı tarafından karşılanmıştır Bu bölgede isyancılarla kuvva-i milliye güçleri arasında ilk çatışma, 24 Ekim 1919 tarihinde asiler Akkilise-karaviran köyü arasında bulunan boz belenler mevkiine gelen milli kuvvetlere saldırmışlar ve asilerle üç saat süren bir çatışma yaşanmış ve asiler geri püskürtülmüşlerdi. Bu çatışmalarda Arif Bey müfrezesinden bir er yaralandı ve Üç er kaybolmuş, daha sonra öğrenildiğine göre isyancılar bu erleri vahşiyane bir şekilde parçalamışlardı. Akkilise mevkiine takviye kuvvetlerin gönderilmesi ve yerli karaviran halkının milli kuvvetlere yardımıyla 25 Ekim’de yapılan çatışmalarda asiler hâkim oldukları tepelerden uzaklaştırılmışlardı. Asilerin kaybı Otuz kişi kadardı. Arif Bey müfrezesi aynı gün Suğla gölünün doğusundaki Saray(5-10 evlik yayla şu anki saray) Karyesini geçerek asileri takibe almışlardı. Akkilise(akkise) mevkiinden kaçan asilerden bir kısmı köylerine avdet ederken bir kısmı da Balkova köyüne çekilmişlerdi. Yarbay Arif Bey kuvvetleri, 26 Ekim günü Balkova (balıklava)köyü mevkiine karşı saldırıya geçti ve sayıları 2000’i bulan asilerle üç saat süren çatışma yaptı. Asilerden bir kısmı beyaz bayrakla gelerek teslim oldular, doğu tarafında kaçan kol ise Akviranı işgal etmek için köylüleri tazyik (zorladılar)etmeye başladılar.. Anadolu insanı çanakkalede, galiçyada, ırakta,filistinde savaşıp şehid düşerken,ingiliz muhripler cemiyeti ve adı olup hiç bir işlevi kalmayan padişahın kışkırtmaları bu bölgede çok acıların yaşanmasına neden olmuştur. Bu 200 sayfalık belgede sadece kasabamız bölgesinde gecen bozkır isyanının yöremizle ilgili kısımlarını sizlerle paylaşmak istedim. kaynak: İç isyanlar, Erciyes ünv tez çalışması.