Suğla (karaviran) gölü

Coğrafi Konumu ve Gölün Özellikleri...

Tarihçi yazar: Mehmet Kiraz Çalışma alanını oluşturan Suğla Gölü, Konya ilinin 85 km güney batısında yer alır. Oluşumu tektoniktir. Yağışlı yıllarda alanı iyice genişlemekte kurak yıllarda ise göl kurumakta ve alüvyonlu göl tabanı ortaya çıkarak, iyi bir tarım alanı oluşturmaktadır. Suları tatlıdır. Su ürünleri ve sulama açısından önemi büyüktür. Suğla Gölü; Seydişehir-Suğla Depolaması Projesi (Suğla Depolaması) isimli, Beyşehir Gölü ve Apa Barajı regülâsyonlarına destek sağlamak ve Konya-Çumra projeleri için su sağlamak amaçlı olan proje Haziran 2003 tarihinde tamamlanarak hizmete açılmıştır. Suğla Gölü 581 km2 ’lik bir yağış alanına sahiptir. Göl, kendi drenaj alanından gelen ve Beyşehir Gölü’nden bırakılan, kış aylarında Suğla Ovası’nda oluşan sulardan meydana gelmektedir. Ovanın güney yamaçlarında bulunan ve düden tabir edilen kaya çatlaklarından sızan sular ve buharlaşma vasıtasıyla yaz aylarında bazı yıllarda tamamen kurumaktadır. Antik kaynaklarda adı Trogitis olarak geçen Suğla Gölü, Beyşehir Gölü’nün güneydoğusunda ve Seydişehir ile Bozkır kentlerinin arasında yer alır. Tektonik hareketler sonucunda oluşmuş olup karstik kökenli bir çöküntü alanında bulunan ve çevresindeki dağların sularını toplayan Suğla Gölü’nün deniz seviyesinden yüksekliği bin 40 metredir. Antik kaynaklarda adı Trogitis olarak geçen Suğla Gölü, Beyşehir Gölü’nün güneydoğusunda ve Seydişehir ile Bozkır kentlerinin arasında yer alır. Tektonik hareketler sonucunda oluşmuş olup karstik kökenli bir çöküntü alanında bulunan ve çevresindeki dağların sularını toplayan Suğla Gölü’nün deniz seviyesinden yüksekliği bin 40 metredir. Batı sahilleri kayalıklarla kaplı olduğu için yerleşmeye pek elverişli olmayan gölün diğer yönlerinde suyu sığ olup çevresinde geniş düzlükler bulunur. Yaz ayları geldiğinde sular çekilmeye başladığından alüvyonlu göl tabanı ortaya çıktığından burada oldukça verimli bir tarım alanı oluşur. Alüvyonlu kumlu alanlar çevre köylülerce taksim edilerek buralarda nohut ekimi yapılır. Suğla Gölü ile ilgili halk arasındaki anlatılarda, gölün yedi yılda bir dolduğu ve yedi yıl boyunca da boşaldığı rivayet edilir. İlginç bir şekilde 1940’tan günümüze değin düzenli olarak yapılan gözlemler sonucunda, 1940-47 arasında suyla dolu olan gölün, 1947-51 arasında kuruduğu, 1951-54 arasında yine dolu olan gölün, 1954-68 arasında kuru olduğu tespit edilmiştir. Nitekim 1968’de yeniden dolmaya başlayan gölün suları 1975’ten itibaren yine çekilmeye başlamıştır. Suğla Gölü’nün Özellikleri: Göl Alanı 4.000 Hektar (40 km2 ), Minumum Hacim ve Su Kotu 61.000.000 m3 -109.150, Normal Su Kotunda Hacim ve Kot 255.000.000 m3 -109.600, Maksimum Hacim ve Kot 278.000.000 m3 -109.650, Regülatör Eşik ve Kotu 109.350, Toplam Sedde Uzunluğu 67 km Sedde Yüksekliği Talvegden 3.00 ~ 8.50 Temelden 4.00 ~ 12 m Toplam Sedde Hacmi 16.000.000 m3 Merkez Pompa İstasyonu 6 Adet – 6 m3 /s Drenaj Pompa İstasyonu 4 Adet – 0,5 cm3.. Sığ sulardan oluşan göl, 18600 ha’lık bir alana yayılmaktadır. Göl alanına yılda ortalama 145 milyon m3 su girmektedir. Proje ile gölalanı 4000 ha’lık bir alanla sınırlandırılmış, geriye kalan 14 600 ha’lık saha emniyetli bir zirai alan haline getirilmiştir. Yıllık boşa akan 145 milyon m3 su, (Beyşehir-Suğla-Apa) Kanalı ile Apa Barajı’na verilecek ve Konya – Çumra Ovalarının sulanmasında kullanılacaktır. Proje; 66,9 km uzunluğunda ortalama yüksekliği 9,0 m olan Homojen toprak dolgu seddelerden oluşmaktadır. Proje içeriğinde ayrıca Ana Terfi Merkezi, derivasyon ve drenaj kanalları, ulaşım yolları ve boşaltım kanalı bulunmaktadır. Suğla Gölü’nde su toplanmaya başlamasıyla birlikte yıllar önce sayısı çok azalan bu yöreye has Yağ Balığı (Phoxinellus anatolicus, Hanko) tekrardan çoğalmaya başlamış ayrıca göle sazan balığı atılarak üremesi sağlanmıştır. Böylece balıkçılıkta son yıllarda oldukça gelişmiştir. Çeşitli kuş türlerinin bölgeye gelmeye başlamasıyla Suğla Gölü’nde doğal hayat da oluşmaya başlamıştır. Araştırma Alanının İklimi Araştırma alanı şehir merkezine 85 km uzaklıktadır. Buna rağmen Konya’nın karakteristik karasal iklimine sahiptir. Yıllık Yağış Durumu 581 km2 ’lik yağış alanına sahip Suğla Gölü yıllık 145 milyon m3 su düşmektedir.  Sulama Alanının Özellikleri: Suğla Gölü kuruduktan sonra alanın büyük kısmında tarım yapılmıştır. Daha sonra Beyşehir’den Suğla’ya kanal açıldıktan sonra Suğla tekrardan canlandırılmıştır. Böylece göl suyu sulama amacı ile kullanılmaya başlanmıştır. Yeni yapılan kanallarla çok geniş sulama alanı kazandırılmıştır. Örnek Alma İstasyonları: Suğla Gölü’nün bentik alglerini incelemek amacıyla, gölü temsil edebilecek özelliklerde beş farklı istasyon belirlenmiştir. Örnekler, seçilen istasyonlardan Haziran 2005- Mayıs 2006 tarihleri arasında sedimanlar, taşlar ve bitkiler üzerinden birer aylık dönemlerle alınmıştır. 1. İstasyon: Kızıldağ eteklerinde yer almaktadır. Sulama kanallarıyla birleşen yerde bulunur. Bitki örtüsü olarak Typha angustifolia, Phragmites sp. Myriophyllum spicatum yaygın bir şekilde bulunmaktadır. Tabanı siyah renkli çamurla kaplı olup, milsi yapıdadır. 2. İstasyon: Birinci istasyona yaklaşık 5 km mesafede bulunmaktadır. Tabanı tıpkı birinci istasyonda olduğu gibi siyah renkli çamurla kaplıdır. Phragmites sp. Myriophyllum spicatum ilk istasyondaki kadar yagın bir şekilde bulunmaz.  3. İstasyon: Regülatörün bulunduğu kısımdan alınmıştır. Tabanı grimsi kahverenkli olup, yumuşak yapıdadır. Bitki örtüsü olarak Typha angustifolia, Phragmites sp. Myriophyllum spicatum yaygın bir şekilde bulunmaktadır. 4. İstasyon: Çarşamba kanalının giriş kısmından alınmaktadır. Tabanı siyah renkli çamurla kaplıdır. Bitki örtüsü olarak Phragmites sp. Yaygın bir şekilde bulunmamaktadır 5. İstasyon: Dördüncü istasyonunun 3 km uzağından alınır. Burada da zemin çoğunlukla taşlı ve kaba çakıllı ve bitkisel popülasyon fakirdir.