12 Ağustos 1930. Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu (SCF)

Bu haftaki nostalji konumuz, çok partili sisteme geçiş için Atatürk'ün 12 Ağustos 1930 yılında kurduğu SCF partisini konu ediyoruz.

Cumhuriyet döneminin çok partili siyasal yaşama geçiş yolundaki ikinci denemesi olan Serbest Cumhuriyet Fırkası, Atatürk’ün önerisi ve onayıyla Paris Büyükelçiliği’nden ayrılan Ali Fethi Bey (Okyar) tarafından 12 Ağustos 1930’da kuruldu. Ama fazla uzun ömürlü olmayan parti, kuruluşunun üzerinden ancak üç ay geçmişken, kendi kararıyla 17 Kasım 1930 tarihinde feshedildi. Bunun nedeni, Mustafa Kemal’in yakın ve güvendiği arkadaşlarından oluşan, ortak yapıları itibariyle iktidardaki İsmet Paşa Hükümeti’ne karşı ılımlı bir muhalefeti temsil eden bu partinin, genişledikçe başka muhalif unsurları da kapsamaya başlamasıdır. Kısa süre içerisinde denetimini yitiren Serbest Fırka, iktidarı ve hatta rejimi açıkça tehdit eden bir akım halini almıştır. Toplumun farklı gerekçelerle devlet yönetimine karşı çıkan tüm muhalif unsurlarının Serbest Fırka’yı kendileri için bir araç haline getirme arzusu, bu bozulmanın en önemli nedenidir. Diğer yandan Serbest Fırka, gelecekteki demokratikleşme çabalarında görev alacak kişiler için önemli bir deneyim olmuştur. Adnan Menderes ve Ekrem Hayri Üstündağ gibi Demokrat Parti’nin ileri gelenlerinin önemli bir kısmı, Serbest Fırka’da bulunmuş kişilerdi...