Tarihin İzinde / Lyrboton Kome doğa ve tarih parkı

Editör; Havva Dilek

Antalya Kepez ilçesi sınırları içerisindeki Varsak bölgesinde bulunan turizme kazandırılan Lyrboton Kome antik kenti eşsiz doğa ve kültür güzelliği ile karşılıyor sizleri.

Perge Antik Kenti’ne bağlı büyük bir zeytinyağı üretim köyü olan Lyrboton Kome Antik Kenti, Antalya’da yakın geçmişte gün yüzüne çıkan antik kentlerden biridir.

Evlerin, hamamların, kiliselerin, mezarların, zeytinyağı işliklerinin ve Arete Kulesi’nin bulunduğu geniş bir alana sahip Lyrboton Kome Antik Kenti, 4 yıllık kazı çalışmalarının ardından 2018 yılında ziyarete açılmıştır. Kepez sınırları içerisinde bulunan ve 2 bin 200 yıllık geçmişi ile dikkat çeken kentte, 100’den fazla zeytinyağı işliği bulunuyor.

Antik kentin hikâyesi 'Arate' yahut 'Arete' isimli bir kadın ile başlıyor. Arete, yerleşimin yerinin sahibi. İlk defa kuleyi yaptırıp İmparator Domitian'a ve Perge Artemisi'ne adamış ve zeytinyağı yerleşiminin organizasyonunu başarmış ve en önemlisi bir de zeytin vakfı kurarak üretimi kurumsallaştırmıştır. Vakıf ve üretim köyü sahipliği ve kontrolü Arete ile başlayıp kızı Kille ile ve sonrasındaki nesillerle de devam etmiştir.

Yerleşimin en önemli sembolik yapısı Arate kulesidir. "Erdem" anlamına gelen Arate tarafından vakfedilmiş 2 katlı kulenin yazıtında, Demeter rahibesi Demetrois kızı Arate'nin bu kuleyi kendi parasıyla yaptırıp çatısı örterek imparator Domitian ve asıl hakkına sahip Perge Artemis 'ine adadığı yazmaktadır.

Elai Baris (Yağ Çiftliği) olarak da bilinen Lyrbos Komarkhes(muhtar) yönetimindeki antik zeytinyağı üretim köyünün, Helenistik döneme ait yerleşim olması beklense de kalıntılar büyük çoğunlukla Roma ve Bizans Dönemi’nden kalma.

Bölgenin zeytinyağı işlikleri en çok burada olması çok sayıda ve entegrelikler yüksek bir yağ üretimi olduğunu göstermekte. Buradaki üretimin ve yerleşimde yaşanmışlığın diğer izleri çok sayıda sarnıç, 80’in üzerinde mezar, 2 katlı korunmuş evler, 1 küçük hamam ve 3 de kilisedir.

Ayrıca Döşemealtı’ndan gelip Perge’ye giden Via Sebaste (İmparator Yolu) da buradan geçtiği biliniyor.