Seydişehir’den Kıbrıs’a sürülen aileler

Kıbrıs Adası’nın Fethi 1 Ağustos 1571 yılında Osmanlı Padişahı II.Selim döneminde gerçekleşmişti. Fetih sonrası Anadolu’dan Kıbrıs’a  iskan edilmek üzere 1572 yılında  toplam 12 kazadan 1682 hane  sürgün yazılmıştı. Bu kazalar, Akşehir, İshaklu, Ilgun, Beyşehir, Aksaray, Seydişehir, Anduğu, Develihisar, Koçhisar, Ürgüp, Bor, Niğde idi. Seydişehir’den Kıbrıs’a sürgün edilen ailelerle ilgili olarak Tarihçi Ercan Arslan şu açıklamalarda bulundu: “Sürgüne tabi tutulacak kişiler, ekecek toprağı olmayanlar, eşkıyalığa yönelenler, yüz kızartıcı suçu görülenler, tahrir dışı kalanlar, avare olup leventlik yapanlar, tefeciler, meslek sahipleri ve zanaatkârlar idi. Her on haneden bir hane çift ve taşınır eşyasıyla kış gelmeden önce adaya sevk edilecekti. Tespit olunanlar Silifke iskelesine gidecekler, oradan da Kıbrıs Beylerbeyi’nin görevlilerince  gemilerle ücretsiz olarak adaya çıkaracaklardı. Seydişehir’e bağlı köy ve mezralardan adaya sürülecek aile reislerinin durumları (çocukları, görevi, mülkleri, rıza durumu) ayrıntısıyla kaydedilmişti. Adaya sürülecek ailelerin yazımını Seydişehir kadısı Muhyiddin Efendi yapmıştı. Hazırlanan liste ise Hüseyin Çavuş eliyle Kasım 1572’de İstanbul’a bildirilecektir. Seydişehirli sürgünlerin adanın Limasol bölgesine yerleştirildikleri bilinmektedir. 1572 tarihli  Mevkufat Defterine göre  (BOA.K.K.T.2551)   Seydişehir’in merkez mahalleleri ile bağlı köylerinden sürgüne uğrayan hane miktarları şöyleydi: Mahalleler: Cami mahallesi  1, Değirmenciyan 2 ,  Biruni  1,Hacı Mustafa 2,Sofuhane 3,Hacı Seydi Ali 1,Kızılcalar 1,Kiçikapı 1,Ulukapı 2,Debbağhane 1 Köyler: Akçalar 5, Dikilitaş 1,Ömer 3,Cami 2, Osman 1,Evreki 2, Olberid 1,Başkaraviran 2, Şemsun 1,Kayacık 1,Yavşı 1,Kiçikilise 3,Kozağaç 1,Karaöyük 1,Gököyük 2,Eldoğan 1,Karabulak 1,Senirarmutlu 2,Kafir çiftliği 1,Yenice 1,Bademlü 3, Ahırlı 5,Gevrekli 7,Yaka 1,Merye 4,Selman 3,Karakız 3,Zeynelhac 1,Gemli 2,Derearmut 1,Yağlıöyük 6,Boğazağaç 1,Ulusandı 1,Morsun 1,Kadıbeleni 1,Çat 2,Kavak 1,Akkilise 3, Ağçapınar 2,İğdiş 3,Gündüğün 1,Kuruçay 1,Oğlakçı 1,Taraşçı 3,Yunusviran 1,Sinandı 5, Kuran 2,Bayad 1,Sırataş 3, Arvana 2, Afşarviran 5,Balıkağı 3,Aladana 2, Taşağıl 2, İncesu 3,Sopran 2,Siristad 4,Sazlı 1,Özlü 1,Damlar 2, Paşa çiftliği 2, Çalmanda 9, Gödene 2, Bozdam 1, Elmesud 3,Tutlu 1, Sarayıbazarduran 4,Avdan 2, İğdiş 1,Dere 6,Boyalı 5, Kazıkderesi 5,Hisarlık 1,Kızılca 1, Aliçerçi 3,Ömeriakçapınar 1,Bozkır Çatı 1,Çokragun 1,Gökçeöyük 2,Ulukilise 3,Suberde 4 Seydişehir merkezden 15 hane, bağlı köylerden ise 187 hane sürgün edilmişti. Bu yıllarda Seydişehir Kazasının mahalle sayısı 11, bağlı olan köy sayısı ise 184 idi. Zamanla yeni kazaların oluşturulmasıyla köylerin sayısında azalma olacaktır. Kıbrıs’a sürgün edilen ailelerin meslek guruplarına göre tasnifi şu şekildeydi: Çiftçi 22, Başmakçı 1,Pamukçu(Hallaç) 10, Tellak 3, Eskici 2, Demirci 2, İmam 1, Aşçı 1,Çulcu 1, Tüfenkçi  1, Marangoz 1, Kasap 1, Vasıfsız 156 olmak üzere toplam  202 hanedir.” Tarihçi Arslan devam ederek “Ortalama bir hane 5 kişi kabul edildiğinde Seydişehir’den yaklaşık 1000 kişi dolayında bir sürgünden bahsetmemiz mümkündür. Bugün Seydişehir mahalle ve köylerinde bu ailelerin yakınları bulunmaktadır. Kıbrıs’taki Türk varlığı ağırlıklı olarak Orta Anadolu’ya dayanmaktadır. Dolayısıyla Anadolu ile Kıbrıs arasındaki bu tarihi ve sosyolojik bağ mutlaka dikkate alınıp güçlendirilmelidir. Seydişehirlilerin Kıbrıs’taki akrabaları yapılacak soyağacı araştırmaları ile ortaya çıkarılabilir” dedi.