whatsapp

Seydişehir’deki sadaka taşları

KÜLTÜR - SANAT 19.04.2020 - 01:51, Güncelleme: 09.09.2021 - 14:46
 

Seydişehir’deki sadaka taşları

Ali Kazankaya-Araştırmacı-Yazar
  kazankayaali@gmail.com   Selçuklular Osmanlılar Dönemlerinde edatlarımız dertlerini anlatamayan ihtiyaç sahibi kimselere yardımcı olabilmek için adını Sadaka Taşı dedikleri 1,5-2m boyunda 50-60cm çapında yuvarlak veya köşeli üst ortası avuç içi kadar oyuk olan genellikle antik çağlardan kalma sütunları kullanarak kervan yolları üzerinde ki kuyu başlarına, hanların kervansarayların, camilerin, mescitler in, türbeler in, tekke veya medreseler in önlerine veya köşelerine dikerlermiş. Bu Sadaka Taşları’ nın üzerlerine hali vakti yerinde olmayan ihtiyaç sahiplerinin alması için para ve yiyecekler hali vakti yerinde olan hayır sahipleri tarafından konulur muş ihtiyaç sahibi olan kişiler ihtiyacı kadar alır gerekirse işi bitince yerine koyarlarmış. Ecdadımızca fakirleri rencide etmemek için düşünülmüş bir düzendir. Türk Milleti, milli hasletlerindeki değer ölçüleri ve İslam dininin öz anlayışıyla Yaradan dan dolayı  yaratılana yardım ve sevgi ve saygı anlayışını ortaya koymuşlardır. Alan eldeki eziklik yaratmamak için gaye insancıl bir yardım şeklini ortaya koymuşlar onun içindir ki Sadaka ve yardımlar genellikle ortalık kararınca konulup verenin ve alanın bilinmemesi için riyadan ve gösterişten uzak, Türk İslam gelenekleri ile harmanlanmış bir düzendir. Yüce Kur’an- ı Kerim in mealinde buyurduğu gibi “Hayır işlerinde yarışınız” (Bakara,2/148) Eskiden bakkal esnafından veresiye defterlerine yazılıp da gerçekte ödemede zorlanan ihtiyaçlı kimselerin borcunu hali vakti yerinde olan hayır sahipleri Allah rızası için borçlu dahil kimseye bildirmeden sildirip öderlermiş. Sadaka Taşlarının   Seydişehir ve Konya’daki bulundukları yerler: Seydişehir’de Seyyid Harun Veli Cami’in girişinin üstü ahşap kiremit kaplı çatı idi (daha sonraları yapılmış) sol girişte beton yalaklı abdest almak için çeşmeler vardı .burası komple kaldırılıp şimdiki aslı olan halini aldı Cami girişinin sağ tarafında Seyyid Harun Velî  Hz.nin Türbe’sinin  kapısı rivayete göre( Bağdad’tan hediye olup abanoz ve gül ağacından olduğu söylenir bu kapının aslı şu anda (Konya Larende Caddesi Sahip Ata Külliyesi Vakıflar Ahşap Eserler Müzesinde bulunmaktadır).Sadaka Taşı  Seyyid Harun Veli Türbesi’nin kapısının 2m önünde idi şimdi bu sadaka taşı caminin kuzeyinde Musalla taşı olarak kullanılmakta üstü süslü geniş kaide bulunan taş Sadaka Taşıdır. Resim de görülmektedir Eski yıllarda Seydişehir’de hali vakti iyi olan hayırseverler bu taşın üzerine ihtiyacı olanlar alsın diye  hayır ve sadaka için para giyecek ve bazıda gıda maddelerini alaca karanlıkta kimse görmeden bırakırlarmış şehirde ihtiyaçlı olan kimseler de cami dağıldıktan sonra kimse görmeden gelip ihtiyacı olanı alılar artarsa işlerini gördükten sonra durumları düzelenler tekrar koyarlarmış. Seydişehİr Çavuş Kasabası (mahallesi) Hacı Memiş Efendi Cami ve Türbesi Bu büyük zatın türbesine basamaklarla çıkılırken türbenin hemen girişinde hemen sağda iki mezarın hemen önünde bulunan sadaka taşına hayır sahiplerinin yıllarca bıraktıkları sadakalarla ihtiyaç sahipleri nin dualarına mazhar olmuşlardır  Türbe Cami yenilenmeden önce şimdiki türbe ve yatanları caminin için de arkada ahşap kafes bölme ile bölüktü caminin minaresi ahşaptı cami ve türbe girişi bir olarak kullanılıyordu hemen girişte sağda dört köşe bir metreden yüksek Sadak Taşı vardı. Şimdi olmayan uzunca bir sırık üzerinde renk şallar bağlı sancak olup asker ve hacı uğurlaması türbe den başlar Seyyid Harun Veli camiine alay halinde dualarla gidilirdi.  Seydişehir eski adı Evregi yeni adı Irmaklı Köyü (mahallesi) eski muhtar Durmuş Koç’un eski evinin duvarında nereden geldiği belli bilinmeyen doğal oluşum bir Sadaka Taşı tesbit ettim merhum Kayın Babam olaralı olduğu için araştırdım.İhtiyar köylülerin anlattıklarına göre çok seneler önce ihtiyaçlılar için  hayır  parası bu sadaka taşına bırakılıp alındığı bana aktarıldı daha sonraları çocuklar için para bırakılmaya başlanılmış her yerde olduğu gibi bu gelenekte terk edilmiş Konya Şemsi Tebrizi Camii ve Türbesi kuzeyinde Yavuz Sultan Selim Çeşmesi bitişiğinde Sadaka Taşı mevcut tur Musalla Mezarlığı içinde Cennet Çukuru denen yerde SadakaTaşı mevcut Konya Kültür Park kuzeyinde Beşarebey Camii giriş solda köşede 2m boyunda dört köşe Sadaka Taşı mevcuttur. Konya Nalçaçı Caddesinde bir markette yine Nene Hatun Parkı’nda bir fırında ekmekleri poşetlemişler  ” Askıda ekmek_İhtiyaç sahibi alabilir “ yazılmış ayrıca “Sadaka vermekte acele edin çünkü bela sadakayı geçemez “ ibaresi yazılarak ihtiyaçlı olanlara katkıda bulunmaya çalıştıklarını bizzat gözlemledim Allah tüm sadaka verenlerin sadakasını kabul etsin. “İnsanlar baktıkça değil yaşadıkça görürler” Kaynaklar: Ord .Prof .Süheyl  Ünver Yrd. Doç.Hasan Özönder Ali Kazankaya (Araştırmalar)     
Ali Kazankaya-Araştırmacı-Yazar

  kazankayaali@gmail.com  

Selçuklular Osmanlılar Dönemlerinde edatlarımız dertlerini anlatamayan ihtiyaç sahibi kimselere yardımcı olabilmek için adını Sadaka Taşı dedikleri 1,5-2m boyunda 50-60cm çapında yuvarlak veya köşeli üst ortası avuç içi kadar oyuk olan genellikle antik çağlardan kalma sütunları kullanarak kervan yolları üzerinde ki kuyu başlarına, hanların kervansarayların, camilerin, mescitler in, türbeler in, tekke veya medreseler in önlerine veya köşelerine dikerlermiş.

Bu Sadaka Taşları’ nın üzerlerine hali vakti yerinde olmayan ihtiyaç sahiplerinin alması için para ve yiyecekler hali vakti yerinde olan hayır sahipleri tarafından konulur muş ihtiyaç sahibi olan kişiler ihtiyacı kadar alır gerekirse işi bitince yerine koyarlarmış.

Ecdadımızca fakirleri rencide etmemek için düşünülmüş bir düzendir. Türk Milleti, milli hasletlerindeki değer ölçüleri ve İslam dininin öz anlayışıyla Yaradan dan dolayı  yaratılana yardım ve sevgi ve saygı anlayışını ortaya koymuşlardır.

Alan eldeki eziklik yaratmamak için gaye insancıl bir yardım şeklini ortaya koymuşlar onun içindir ki Sadaka ve yardımlar genellikle ortalık kararınca konulup verenin ve alanın bilinmemesi için riyadan ve gösterişten uzak, Türk İslam gelenekleri ile harmanlanmış bir düzendir. Yüce Kur’an- ı Kerim in mealinde buyurduğu gibi “Hayır işlerinde yarışınız” (Bakara,2/148)

Eskiden bakkal esnafından veresiye defterlerine yazılıp da gerçekte ödemede zorlanan ihtiyaçlı kimselerin borcunu hali vakti yerinde olan hayır sahipleri Allah rızası için borçlu dahil kimseye bildirmeden sildirip öderlermiş.

Sadaka Taşlarının   Seydişehir ve Konya’daki bulundukları yerler: Seydişehir’de Seyyid Harun Veli Cami’in girişinin üstü ahşap kiremit kaplı çatı idi (daha sonraları yapılmış) sol girişte beton yalaklı abdest almak için çeşmeler vardı .burası komple kaldırılıp şimdiki aslı olan halini aldı

Cami girişinin sağ tarafında Seyyid Harun Velî  Hz.nin Türbe’sinin  kapısı rivayete göre( Bağdad’tan hediye olup abanoz ve gül ağacından olduğu söylenir bu kapının aslı şu anda (Konya Larende Caddesi Sahip Ata Külliyesi Vakıflar Ahşap Eserler Müzesinde bulunmaktadır).Sadaka Taşı  Seyyid Harun Veli Türbesi’nin kapısının 2m önünde idi şimdi bu sadaka taşı caminin kuzeyinde Musalla taşı olarak kullanılmakta üstü süslü geniş kaide bulunan taş Sadaka Taşıdır. Resim de görülmektedir

Eski yıllarda Seydişehir’de hali vakti iyi olan hayırseverler bu taşın üzerine ihtiyacı olanlar alsın diye  hayır ve sadaka için para giyecek ve bazıda gıda maddelerini alaca karanlıkta kimse görmeden bırakırlarmış şehirde ihtiyaçlı olan kimseler de cami dağıldıktan sonra kimse görmeden gelip ihtiyacı olanı alılar artarsa işlerini gördükten sonra durumları düzelenler tekrar koyarlarmış.

Seydişehİr Çavuş Kasabası (mahallesi) Hacı Memiş Efendi Cami ve Türbesi Bu büyük zatın türbesine basamaklarla çıkılırken türbenin hemen girişinde hemen sağda iki mezarın hemen önünde bulunan sadaka taşına hayır sahiplerinin yıllarca bıraktıkları sadakalarla ihtiyaç sahipleri nin dualarına mazhar olmuşlardır

 Türbe Cami yenilenmeden önce şimdiki türbe ve yatanları caminin için de arkada ahşap kafes bölme ile bölüktü caminin minaresi ahşaptı cami ve türbe girişi bir olarak kullanılıyordu hemen girişte sağda dört köşe bir metreden yüksek Sadak Taşı vardı. Şimdi olmayan uzunca bir sırık üzerinde renk şallar bağlı sancak olup asker ve hacı uğurlaması türbe den başlar Seyyid Harun Veli camiine alay halinde dualarla gidilirdi.

 Seydişehir eski adı Evregi yeni adı Irmaklı Köyü (mahallesi) eski muhtar Durmuş Koç’un eski evinin duvarında nereden geldiği belli bilinmeyen doğal oluşum bir Sadaka Taşı tesbit ettim merhum Kayın Babam olaralı olduğu için araştırdım.İhtiyar köylülerin anlattıklarına göre çok seneler önce ihtiyaçlılar için  hayır  parası bu sadaka taşına bırakılıp alındığı bana aktarıldı daha sonraları çocuklar için para bırakılmaya başlanılmış her yerde olduğu gibi bu gelenekte terk edilmiş

Konya Şemsi Tebrizi Camii ve Türbesi kuzeyinde Yavuz Sultan Selim Çeşmesi bitişiğinde Sadaka Taşı mevcut tur Musalla Mezarlığı içinde Cennet Çukuru denen yerde SadakaTaşı mevcut Konya Kültür Park kuzeyinde Beşarebey Camii giriş solda köşede 2m boyunda dört köşe Sadaka Taşı mevcuttur.

Konya Nalçaçı Caddesinde bir markette yine Nene Hatun Parkı’nda bir fırında ekmekleri poşetlemişler  ” Askıda ekmek_İhtiyaç sahibi alabilir “ yazılmış ayrıca “Sadaka vermekte acele edin çünkü bela sadakayı geçemez “ ibaresi yazılarak ihtiyaçlı olanlara katkıda bulunmaya çalıştıklarını bizzat gözlemledim Allah tüm sadaka verenlerin sadakasını kabul etsin.

“İnsanlar baktıkça değil yaşadıkça görürler”

Kaynaklar:

Ord .Prof .Süheyl  Ünver

Yrd. Doç.Hasan Özönder

Ali Kazankaya (Araştırmalar)     

Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve seydisehirgundem.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.